Mặt bằng - bài toán nan giải

Hầu hết các dự án kéo dài so với tiến độ cam kết hoặc thậm chí ngừng vô thời hạn đều có nguyên nhân ít nhiều "dính" tới mặt bằng. Điều này không phải chỉ các dự án tại Đồng Nai mới vướng, mà đã trở thành một bài toán nan giải trên phạm vi cả nước nhiều năm qua.

Hầu hết các dự án kéo dài so với tiến độ cam kết hoặc thậm chí ngừng vô thời hạn đều có nguyên nhân ít nhiều “dính” tới mặt bằng. Điều này không phải chỉ các dự án tại Đồng Nai mới vướng, mà đã trở thành một bài toán nan giải trên phạm vi cả nước nhiều năm qua.

Hậu quả dễ thấy nhất trong những dự án bế tắc về mặt bằng chính là chậm tiến độ và tăng chi phí. Thứ hai là những dự án kéo dài khiến người dân trong vùng dự án gặp nhiều khó khăn trong đời sống, mặt khác, chậm đưa vào sử dụng cũng khiến dự án trở thành “điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung.

Về nguyên nhân, phổ biến nhất trong các dự án “tắc” mặt bằng chủ yếu vẫn là sự đồng thuận của người dân trong diện giải tỏa chưa cao, có thể vì giá đền bù chưa thỏa đáng, có thể vì các yếu tố liên quan đến tái định cư, ổn định nghề nghiệp tại nơi ở mới… Chính phủ nói chung và các địa phương nói riêng nhiều năm qua đã nỗ lực cải thiện hệ thống pháp lý, khung giá bồi thường, hình thức thỏa thuận bồi thường… với từng loại hình dự án khác nhau và cũng đã có nhiều kết quả tốt, song nhìn chung sự chậm trễ và ì ạch ở khâu giải phóng mặt bằng vẫn là nỗi “ám ảnh” lớn của nhà đầu tư, Nhà nước lẫn người dân liên quan đến dự án. Có những dự án do chậm trễ về mặt bằng mà đội vốn lên gấp đôi, thậm chí gấp ba so với dự kiến ban đầu. Nếu tính tổng số tiền tăng vốn do chậm trễ về mặt bằng của hàng ngàn dự án trên cả nước sẽ thành một con số rất lớn, đủ để đầu tư nhiều dự án khác.

Lời giải của bài toán mặt bằng nói cho cùng nằm ở sự đồng thuận, tin tưởng từ phía người dân trong diện giải tỏa, di dời để làm dự án. Để có được điều này, ngoài sự hợp lý, khoa học, rõ ràng về chính sách, sự cập nhật và phù hợp về giá đền bù, còn đòi hỏi sự thông cảm và hiểu biết của người dân về tính cần thiết của dự án đối với cộng đồng, xã hội. Thêm vào đó, năng lực thuyết phục, giải quyết vấn đề của đội ngũ cán bộ liên quan cũng là một khía cạnh cần cải thiện không ngừng, đặc biệt là sự công chính, rõ ràng trong xử lý công việc. Có như thế, việc triển khai các dự án mới nhận được sự chia sẻ và hỗ trợ của người dân trong việc giải phóng mặt bằng - phần việc được cho là nhạy cảm và khó khăn nhất của hầu hết dự án.

Vi Lâm