Phát triển nhà ở xã hội (NOXH) với mục tiêu người có thu nhập thấp ở đô thị được "an cư lạc nghiệp", ổn định cuộc sống là mục tiêu của Chính phủ, đặc biệt với những địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như: TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An...
Phát triển nhà ở xã hội (NOXH) với mục tiêu người có thu nhập thấp ở đô thị được ”an cư lạc nghiệp”, ổn định cuộc sống là mục tiêu của Chính phủ, đặc biệt với những địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như: TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An... Ở tầm quốc gia, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách nền tảng để doanh nghiệp tham gia xây dựng các dự án NOXH rồi bán cho người có thu nhập thấp bằng hình thức trả lâu dài với lãi suất ưu đãi.
Tuy nhiên, phát triển NOXH vì sự an cư của người có thu nhập thấp hiện đang vấp phải những khó khăn lớn và nếu không có cách tháo gỡ, có thể mục tiêu của Chính phủ sẽ khó mà đạt được. Ngoài những vướng mắc, ràng buộc về đất đai, hồ sơ, thủ tục dự án thì vướng mắc lớn nhất vẫn là nhà đầu tư khó tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, kể cả gói vay của Chính phủ dành riêng cho doanh nghiệp đầu tư NOXH.
Tại Đồng Nai, chỉ có 3 doanh nghiệp tiếp cận được gói vay ưu đãi 30 ngàn tỷ đồng để triển khai 3 dự án NOXH. Trong đó, Công ty cổ phần đầu tư phát triển đô thị Sơn An vay được 150 tỷ đồng để triển khai dự án NOXH ở phường Tam Hòa
(TP.Biên Hòa), Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và đô thị IDICO vay 126 tỷ đồng để thực hiện dự án nhà ở công nhân tại huyện Nhơn Trạch và Công ty cổ phần Đệ Tam vay được 50 tỷ đồng để xây dựng NOXH tại huyện Nhơn Trạch. Tuy nhiên, năm 2017, nguồn vốn vay ưu đãi để làm NOXH không còn, nhiều doanh nghiệp phải ngưng hoặc đề nghị chuyển đổi sang làm nhà ở thương mại.
Kể cả khi thực hiện được dự án NOXH, người mua nhà (người có thu nhập thấp) cũng cần những chính sách tài chính giá rẻ để hỗ trợ họ một cách dài lâu. Tuy nhiên, khâu hỗ trợ này cũng chưa “chạm” được nhu cầu của người có thu nhập thấp. Năm 2015, Chính phủ ban hành Nghị định 100/2015/NĐ-CP về hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho người thu nhập thấp mua nhà ở thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội. Nhưng các năm 2015, 2016 và 2017, Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh Đồng Nai lại không được bố trí nguồn vốn và năm 2018 chỉ được bố trí 20 tỷ đồng. Vì không có nguồn vốn vay ưu đãi lãi suất nên nhiều người thu nhập thấp không đủ khả năng mua nhà, các chủ đầu tư dự án NOXH phải giãn tiến độ dự án.
Câu chuyện phát triển NOXH là một câu chuyện mang tính nhân văn, cộng đồng nhiều hơn là kinh doanh đơn thuần. Vậy nên, các nước phát triển khác như Hàn Quốc, Singapore đã mất rất nhiều thời gian nghiên cứu và một nguồn vốn khá lớn để xây dựng một hệ thống chính sách hỗ trợ từ nhà đầu tư đến người mua nhà với nhiều mức độ, hình thức khác nhau. Trong khi đó, ngân sách Việt Nam lại có hạn, nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp cao, khung chính sách chưa hoàn thiện… dẫn đến giấc mơ “an cư” của người thu nhập thấp ở đô thị ngày một khó khăn hơn.
Vi Lâm
