Mát lành sắn dây Tân Bắc

Ở Đồng Nai, chỉ riêng ấp Tân Bắc, xã Bình Minh (huyện Trảng Bom) là có làng nghề trồng sắn dây lấy củ làm bột. Để có được một mẻ bột trắng tinh, người làm phải trải qua không ít nhọc nhằn.

Ở Đồng Nai, chỉ riêng ấp Tân Bắc, xã Bình Minh (huyện Trảng Bom) là có làng nghề trồng sắn dây lấy củ làm bột. Để có được một mẻ bột trắng tinh, người làm phải trải qua không ít nhọc nhằn.

Mới gần 6 giờ sáng, trời vẫn còn mờ tối mà nhóm thợ chuyên đào sắn thuê đã cùng chủ nhà có mặt tại rẫy để bắt tay vào việc. Mỗi năm, nghề làm bột sắn dây chỉ diễn ra trong vòng gần 3 tháng, từ đầu tháng 12 cho đến tháng 2 năm sau. Nghề này phải có bí quyết lẫn tính kiên nhẫn mới làm được.

* Thành nghề truyền thống

Nghề trồng sắn dây và làm bột có ở ấp Tân Bắc từ cách đây hơn 20 năm. “Ông tổ” nghề là người nơi khác đến đây lập nghiệp đem theo nghề trồng sắn dây làm bột, rồi mến láng giềng, ông đã truyền nghề lại cho một số hộ trong ấp. Nghề này chỉ làm vào dịp cuối năm trước kéo dài đến đầu năm sau, vì đây là lúc thu hoạch củ thuận lợi nhất và cũng là thời điểm củ sắn dây có lượng bột cao và ngon. Vào mùa thu hoạch củ sắn dây, các hộ trồng nhiều phải cần lượng lao động lớn để đào lấy củ và cạo vỏ. Vậy là trong xã dần hình thành những nhóm chuyên đào củ sắn dây thuê và gọt vỏ.

Ông Nguyễn Văn Linh (ấp Tân Bắc, xã Bình Minh) đang đóng gói bột gửi cho các đại lý.

Đã 81 tuổi, nhưng cụ Nguyễn Thị Kiện ở ấp Tân Bắc vẫn thoăn thoắt cạo sắn dây, nói cười rổn rảng: “Mấy đứa con không cho tôi đi cạo sắn thuê, nhưng nghề này gắn với tôi nhiều năm  nên cứ đến gần Tết Nguyên đán là tôi lại đi làm cho đỡ nhớ. Ngoài có thêm thu nhập, lại có cơ hội gặp lại đám thợ đã gắn bó với nhau nhiều năm”.

Ông Nguyễn Văn Linh, ấp Tân Bắc, xã Bình Minh, cho biết: “Nghề này từ đào củ đến khâu gọt vỏ phải người quen việc mới làm được. Còn người lạ muốn làm rất khó, chỉ cần nửa buổi đào củ đã rã rời cả chân tay. Chưa kể thiếu kinh nghiệm, đoán sai vị trí nằm của củ khi đào lên sẽ làm trầy xước, đất lẫn vào bột sẽ bị sạn”. Bởi vậy, các hộ trồng sắn dây làm bột sẵn sàng trả giá cao để giữ chân thợ. Và thành thói quen, cứ vào dịp cuối năm chỉ cần chủ cơ sở nhắn là cánh thợ có mặt đông đủ. Sắn dây cho năng suất 15-16  tấn củ/hécta/năm, đem làm bột được hơn 3 tấn. Giá bột các cơ sở bán sỉ cho những mối hàng trong và ngoài tỉnh là  100-110 ngàn đồng/kg, có thời điểm khan hàng lên đến 130-140 ngàn đồng/kg.

* Mở rộng diện tích

Trước đây, nghề làm bột sắn dây phải làm thủ công nên tốn nhiều thời gian, hiện một số cơ sở tự chế ra loại máy nghiền củ để giảm bớt khâu mài củ. Anh Nguyễn Đức Hiệp kể: “Làm bột sắn dây lâu nhất là khâu mài củ lấy bột. Nhưng hiện đã có máy móc thay thế nên các cơ sở đều tăng công suất lên 4-5 lần so với trước”. Ngoài tự trồng sắn dây làm bột, anh Hiệp còn khuyến khích những hộ trồng mì trong ấp chuyển qua trồng sắn dây và bán củ lại cho mình. Nhiều hộ trong xã đã chuyển sang trồng sắn dây lấy củ, lợi nhuận cao gấp 3-4 lần trồng mì.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Bình Minh Nguyễn Văn Lâu cho hay: “Bột sắn dây Tân Bắc đem đi giới thiệu tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh được khách hàng rất ưa thích. Nhiều đại lý ngoài tỉnh nhận xét bột sắn dây Tân Bắc hình thức và chất lượng hơn hẳn bột của một số tỉnh khác”. Dịp này, làng nghề bột sắn dây Tân Bắc có thêm niềm vui lớn là nhận được một số đơn đặt hàng ở Đà Nẵng nên hàng làm ra đến đâu, các đại lý về nhận đến đó.

Hương Giang