2 công ty xả chất thải gây ô nhiễm khu vực sông La Ngà:
Bao giờ người dân mới được hưởng không khí trong lành?

"Nhiều năm qua, chúng tôi phải chịu cảnh "sống chung" với mùi hôi thúi do chất thải của Công ty cổ phần mía đường La Ngà (MĐLN) và Công ty men thực phẩm Mauri La Ngà (gọi tắt là men Mauri) đổ ra. Đặc biệt là vào ban đêm khi nhiệt độ xuống thấp và lúc trời mưa thì toàn bộ khu vực này trở thành "xóm thúi" rất kinh hoàng" - đó là lời phàn nàn của rất nhiều hộ dân ở ấp 4, xã La Ngà (huyện Định Quán).

Một khúc sông La Ngà, đoạn nước thải của Công ty MĐLN và Công ty men Mauri đổ ra.

"Nhiều năm qua, chúng tôi phải chịu cảnh "sống chung" với mùi hôi thúi do chất thải của Công ty cổ phần mía đường La Ngà (MĐLN) và Công ty men thực phẩm Mauri La Ngà (gọi tắt là men Mauri) đổ ra. Đặc biệt là vào ban đêm khi nhiệt độ xuống thấp và lúc trời mưa thì toàn bộ khu vực này trở thành "xóm thúi" rất kinh hoàng" - đó là lời phàn nàn của rất nhiều hộ dân ở ấp 4, xã La Ngà (huyện Định Quán).

Chúng tôi đến khu vực tổ 1, ấp 4, xã La Ngà vào buổi chiều một ngày giữa tháng 8. Dù khi chúng tôi có mặt chưa phải là lúc "cao điểm" của sự ô nhiễm, nhưng mùi hôi thúi vẫn nồng nặc. Dẫn chúng tôi ra đường thoát chất thải của Công ty men Mauri ở ngay bên hông nhà, ông Đỗ Trung Biên (nhà số 48, tổ 1, ấp 4, xã La Ngà) cho biết, gia đình ông nhiều năm qua phải chịu cảnh ăn uống cùng với mùi xú uế. Đặc biệt là vào ban đêm, từ khoảng 20 giờ trở đi, toàn vùng trở thành "xóm thúi" với những mùi "đặc trưng" rất đáng sợ. Chuyện có những đêm không ngủ hoặc phải "di tản" vì mùi hôi thúi quanh nhà, lâu nay đã trở thành chuyện thường ngày đối với người dân ấp 4. Mức độ ô nhiễm do chất thải của hai công ty này ra sông La Ngà khá là trầm trọng và kéo dài nên đã có nhiều người bị ghẻ lở, trẻ em thường bị bệnh về đường hô hấp nhưng không rõ nguyên nhân. Ngay cả nguồn nước ở gần khu vực chất thải đổ xuống cũng bị ô nhiễm khiến rất nhiều trường hợp cá trên sông bị mù mắt.

Tương tự, ông Mai Đức Đạt (nhà số 42/5, ấp 4, xã La Ngà) phản ánh, hai công ty kể trên sử dụng chung đường thoát nước thải. Đường cống này cũng chạy ngang bên hông nhà ông, nhưng đến đoạn giữa phần đất thì hết cống. Từ đây, nước thải thoát theo một rãnh nhỏ ra tới sông La Ngà. Ông Đạt cho rằng, có lẽ do đoạn sau không có đường cống nên khí thải nặng mùi mới bốc lên lẫn vào trong không khí. Chỉ cho chúng tôi xem đường thoát nước thải mà Công ty men Mauri thải ra, cả ông Biên và ông Đạt đều khẳng định, đây chính là tác nhân khiến người dân ở đây phải lãnh đủ. Đáng kể là vào thời điểm cả hai công ty cùng xả chất thải (trên cùng một hệ thống) thì lượng ô nhiễm càng kinh khủng hơn. Dòng nước thải do Công ty men Mauri đổ ra có một màu đen đậm. Từ đường cống chỗ nhà ông Đạt ra đến bờ sông dài chừng vài chục mét, chất thải liên tục được đổ xuống. Tại khu vực chất thải "tập kết", cả một đoạn sông nước cũng có màu đen. Ngoài hai ông Biên và Đạt, những người dân ở ấp 4 mà chúng tôi đã gặp đều trăn trở cho biết, họ đã làm đơn gửi chính quyền địa phương, rồi trong cuộc tiếp xúc cử tri của lãnh đạo tỉnh, huyện, người dân xã La Ngà liên tục "kêu cứu" về tình trạng ô nhiễm. Song, việc hai đơn vị kể trên tiến hành khắc phục những tồn tại để trả lại sự trong lành cho một vùng đất và dòng sông còn rất hạn chế. Cho nên, người dân La Ngà vẫn phải tiếp tục hứng chịu mùi hôi thúi; còn khu vực cầu La Ngà hàng ngày tiếp nhận một lượng chất thải nguy hại là điều vẫn đang tiếp diễn.

Nói về mức độ ô nhiễm do Công ty MĐLN và Công ty men Mauri thải chất thải ra sông La Ngà, Phó chánh thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường Hoàng Văn Thống cho biết, trong lượng nước thải ra khu vực cầu La Ngà của Công ty men Mauri và Công ty MĐLN đều có các chất độc hại vượt mức tiêu chuẩn cho phép. Điều đáng nói là mặc dù đã được nhắc nhở nhiều lần nhưng cả 2 đơn vị kể trên vẫn không khắc phục được tình trạng thải lượng nước vẫn còn ô nhiễm ra khu vực cầu La Ngà. Chính vì thế, Công ty MĐLN đã 2 lần bị phạt, còn Công ty men Mauri đã 3 lần bị phạt. Trong đợt kiểm tra mới đây nhất vào tháng 2 và tháng 3-2006, Công ty MĐLN không trong thời kỳ sản xuất, song trong quá trình làm việc, đoàn thanh tra thấy rằng Công ty MĐLN đang tiến hành xây dựng hệ thống xử lý nước thải, dự kiến hoàn thành vào tháng 10-2006. Về hệ thống xử lý bụi phát sinh từ nhà máy ván dăm, nơi đây có đầu tư hệ thống cyclone thu hồi bụi, nhưng hiện vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để giảm thiểu tối đa bụi từ đường giao thông nội bộ. Riêng việc xử lý các nguồn thải tại Công ty men Mauri, vì hệ thống xử lý nước thải cũ không đạt tiêu chuẩn môi trường theo quy định nên nơi đây đang tiến hành các bước để xây dựng hệ thống xử lý nước thải mới cách chỗ Công ty khoảng 1km (công xuất 1.260m3/ngày đêm). Đáng lưu ý là, công ty men Mauri hiện vẫn chưa hoàn tất việc đăng ký chủ nguồn chất thải nguy hại, cũng như phân loại chất thải tại nguồn và lưu giữ chất thải nguy hại đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Ngoài ra, Công ty men Mauri chưa thực hiện đúng quy định của Luật Tài nguyên nước trong việc khai thác sử dụng nước hồ và xả thải vào hồ Trị An cho mục đích cấp nước sinh hoạt và bảo vệ nguồn lợi thủy sinh. Trước những phức tạp về ô nhiễm môi trường do Công ty MĐLN và Công ty men Mauri gây ra làm ảnh hưởng đến đời sống người dân trong vùng, Sở Tài nguyên và môi trường đã yêu cầu hai đơn vị này phải chấp hành nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường. Trong đó, Công ty MĐLN phải đẩy nhanh tiến độ lắp đặt và vận hành hệ thống xử lý nước thải; cần đánh giá hiệu suất và báo cáo Sở Tài nguyên - môi trường trước khi vào vụ sản xuất mía đường năm 2006 - 2007, đảm bảo nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn môi trường quy định. Đối với Công ty men Mauri, phải lập thủ tục pháp lý về bảo vệ môi trường theo đúng quy mô sản xuất hiện tại; thực hiện nhanh tiến độ đầu tư, xây dựng, lắp đặt thiết bị và vận hành hệ thống xử lý nước thải, đảm bảo nước thải đầu ra đạt tiêu chuẩn môi trường...

Tạ Nguyên