Chính phủ Mỹ ngừng hoạt động

Lần đầu tiên trong vòng 17 năm qua, các cơ quan chính phủ liên bang Mỹ phải ngừng hoạt động vì hết ngân sách. 0h00 ngày 1/10 (giờ Mỹ) 11 giờ trưa ngày 1/10 (theo giờ Hà Nội) là thời điểm kết thúc ngân sách tài khóa 2013, trong khi Quốc hội lưỡng viện Mỹ không đạt được thỏa thuận về dự thảo ngân sách mới. Diễn biến này càng chứng minh cho sự đối đầu căng thẳng giữa đảng Cộng hòa đang kiểm soát tại Hạ viện với đảng Dân chủ chiếm đa số tại Thượng viện.

Chính phủ Mỹ phải ngừng hoạt động một phần kể từ 0h01 ngày 1/10 do bế tắc về luật ngân sách cho năm tài chính mới. Ảnh: washingtonpost

[links(left)]Ít phút trước khi bước sang ngày 1/10, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng Sylvia Mathews Burwell đã chỉ thị các cơ quan liên bang bắt đầu áp dụng các biện pháp khi kịch bản chính phủ đóng cửa xảy ra.

Ước tính có từ 800.000 đến một triệu công chức liên bang có thể phải nghỉ việc không lương; 1,4 triệu binh lính sẽ tiếp tục thi hành nhiệm vụ nhưng có thể phải lĩnh lương chậm; Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) sẽ cho nghỉ việc gần như toàn bộ nhân viên. Các ngành và các cơ quan làm các nhiệm vụ thiết yếu như kiểm soát không lưu, kiểm tra hành khách, các toà án liên bang, cơ quan bưu chính, phần lớn nhân viên của Bộ An ninh nội địa sẽ tiếp tục làm việc. Các công viên quốc gia, các thư viện và các viện bảo tàng sẽ đóng cửa.

Tổng thống Barack Obama cũng đã ký thông qua một đạo luật nhằm đảm bảo các binh sĩ được trả lương trong suốt thời gian chính phủ tạm ngừng hoạt động. Ngay rạng sáng 1/10 trong một thông điệp gửi các quân nhân Mỹ trên truyền hình, ông Obama đã cam kết họ vẫn được trả lương đúng kỳ bất chấp chính phủ đóng cửa. "Đáng tiếc là Quốc hội đã không hoàn thành trách nhiệm của mình, không thông qua kế hoạch ngân sách", ông Obama nói trên kênh truyền hình Các lực lượng vũ trang (AFB).

Nhà lãnh đạo Mỹ kêu gọi: "Những mối đe dọa với an ninh quốc gia của chúng ta không thay đổi, và chúng tôi cần các bạn sẵn sàng trước bất cứ tình huống khẩn cấp nào... Các bạn và gia đình các bạn xứng đáng hưởng những điều tốt đẹp chứ không phải là sự bất thường mà chúng ta đang thấy ở Quốc hội". Tổng thống cũng cam kết sẽ tiếp tục các nỗ lực để Quốc hội mở cửa lại chính phủ.

Trước đó, tối 30/9, Thượng viện Mỹ do đảng Dân chủ kiểm soát đã bác bỏ đề xuất của Hạ viện, mà đảng Cộng hòa chiếm đa số, về việc thành lập một ủy ban lưỡng viện để đàm phán một thỏa thuận về dự luật ngân sách khẩn cấp và nhanh chóng chấm dứt nguy cơ phải đóng cửa chính phủ.

Thủ lĩnh phe đa số Dân chủ tại Thượng viện Harry Reid tuyên bố ông sẽ không tham gia đàm phán trong tình cảnh "súng kề đầu" như vậy mặc dù ngân sách cho hoạt động của chính phủ sẽ cạn kiệt trong vòng chưa đầy một giờ tới. Ông Reid kêu gọi các nghị sĩ đảng Cộng hòa thay vào đó hãy thông qua phương án đã được Thượng viện đồng thuận, theo đó cung cấp ngân sách để chính phủ hoạt động đến ngày 15/11.

Chỉ vài phút trước khi Chính phủ Mỹ đóng cửa (về mặt kỹ thuật), Hạ viện Mỹ đã triệu tập để đưa ra yêu cầu chính thức đàm phán với Thượng viện. Trước tình cảnh việc đóng cửa chính phủ gần như là không thể tránh khỏi, một số Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa dự đoán các nhà lãnh đạo của họ rốt cuộc sẽ nhượng bộ và thông qua việc gia hạn ngân sách liên bang, trong đó không bao gồm ngân sách cho dự luật cải tổ y tế của Chính quyền Barack Obama - thường được gọi là "Obamacare".

Trước đây, Chính phủ Mỹ cũng từng phải ngừng hoạt động 21 ngày khi rơi vào cuộc khủng hoảng tương tự trong hai năm 1995-1996.

TTXVN