Mở rộng đối tượng trợ giúp pháp lý

Một trong những điểm mới của Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi vừa được Quốc hội khóa XIV thông qua (có hiệu lực từ ngày 1-1-2018) là đối tượng được trợ giúp pháp lý đã bao quát và mở rộng hơn so với Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006.

Một trong những điểm mới của Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi vừa được Quốc hội khóa XIV thông qua (có hiệu lực từ ngày 1-1-2018) là đối tượng được trợ giúp pháp lý đã bao quát và mở rộng hơn so với Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006.

Hội Luật gia tỉnh triển khai trợ giúp pháp lý miễn phí cho người dân xã Tà Lài (huyện Tân Phú).

Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi tăng từ 7 nhóm đối tượng được hưởng quyền trợ giúp pháp lý lên 14 nhóm đối tượng.

* Hướng đến đối tượng yếu thế

Trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý. Qua đó, luật chính là công cụ để người được trợ giúp pháp lý (gồm những đối tượng yếu thế trong xã hội) bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật.

Bên canh đó, Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi góp phần vào việc phổ biến, giáo dục pháp luật, bảo vệ công lý, bảo đảm công bằng xã hội, phòng ngừa, hạn chế tranh chấp và vi phạm pháp luật.

Giám đốc Sở Tư pháp Viên Hồng Tiến cho hay sau gần 10 năm triển khai thi hành, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 đã đưa công tác trợ giúp pháp lý trở thành cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, thực hiện tốt chính sách nhân đạo, đền ơn đáp nghĩa của Đảng và Nhà nước.

Trong bối cảnh hiện nay có sự thay đổi về thể chế, về kinh tế - xã hội, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 đã bộc lộ một số bất cập cần sửa đổi. Vì vậy, vào ngày 20-6 tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi.

Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi gồm: 8 chương, 48 điều, trong đó quy định về người được trợ giúp pháp lý; tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý; người thực hiện trợ giúp pháp lý; hoạt động trợ giúp pháp lý; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với hoạt động trợ giúp pháp lý.

Ông Viên Hồng Tiến nhấn mạnh, Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi xác định rõ trợ giúp pháp lý là việc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí cho người được trợ giúp pháp lý trong các vụ việc trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý và góp phần bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong tiếp cận công lý và bình đẳng trước pháp luật.

* Tăng nhóm đối tượng thụ hưởng

Một trong những điểm mới của Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi là đối tượng được trợ giúp pháp lý đã bao quát và mở rộng hơn so với luật hiện hành, tăng từ 7 nhóm đối tượng được thụ hưởng quyền trợ giúp pháp lý lên 14 nhóm đối tượng.

Theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi, những nhóm người thuộc diện được trợ giúp pháp lý gồm: người có công với cách mạng; người thuộc hộ nghèo; trẻ em trong quá trình tố tụng, xử lý vi phạm hành chính, phục hồi, tái hòa nhập cộng đồng; người dân tộc thiểu số thường trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi; người bị buộc tội thuộc hộ cận nghèo.

Đối tượng được trợ giúp pháp lý mở rộng đáng được quan tâm, như: “Người thuộc một trong các trường hợp sau đây có khó khăn về tài chính: người cao tuổi; người khuyết tật; cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng liệt sĩ; nạn nhân của hành vi mua bán người; người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi là người bị hại trong vụ án hình sự; nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình; người nhiễm chất độc da cam/dioxin; người nhiễm HIV/AIDS”.

Ông Lê Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh (thuộc Sở Tư pháp), cho hay các đối tượng trên sẽ được trợ giúp pháp lý mà không phải trả tiền, lợi ích vật chất hoặc lợi ích khác. Họ có quyền tự mình hoặc thông qua người thân, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác yêu cầu trợ giúp pháp lý; được thông tin về quyền được trợ giúp pháp lý, trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý khi đến tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và các cơ quan nhà nước có liên quan.

“Đối tượng được hưởng quyền trợ giúp pháp lý cũng có quyền lựa chọn tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và người thực hiện trợ giúp pháp lý tại địa phương trong danh sách được công bố” - ông Lê Quang Vinh nhấn mạnh.

Vốn là người có kinh nghiệm trong công tác trợ giúp pháp lý, trợ giúp viên Lê Minh Tuấn (Trưởng phòng Nghiệp vụ Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh) chỉ rõ, điểm mới rất quan trọng trong Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi là trợ giúp viên pháp lý phải qua thời gian tập sự hành nghề.

Sau 5 năm kể từ ngày Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi có hiệu lực thi hành, người được bổ nhiệm trợ giúp viên pháp lý không có giấy chứng nhận tốt nghiệp đào tạo nghề luật sư sẽ bị thu hồi thẻ trợ giúp viên pháp lý.

Trợ giúp viên Tuấn phân tích thêm, các hình thức trợ giúp pháp lý theo Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi chỉ là hình thức tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng và tư vấn pháp luật. Luật Trợ giúp pháp lý sửa đổi đã bỏ các hình thức trợ giúp pháp lý khác, như: trợ giúp pháp lý lưu động, sinh hoạt câu lạc bộ trợ giúp pháp lý, sinh hoạt chuyên đề…

Theo ông Tuấn lý do là: “Thời gian qua, các hình thức trợ giúp pháp lý này được thực hiện khá nhiều, tiêu tốn nhiều thời gian, nguồn lực về tài chính và con người, nhưng lại không phải là hoạt động chính của trợ giúp pháp lý”.

Đoàn Phú - Vinh Quang