Điếc tai tại thuốc

Một ngày nào đó, bỗng dưng bạn nhận thấy có nhu cầu bật tivi to hơn thường lệ, nói năng to tiếng hơn và thường hỏi lại những điều mà người khác vừa mới nói cho bạn nghe. Vậy thì không còn nghi ngờ gì nữa, thính giác của bạn đang có vấn đề.

Đã bao giờ bạn nghĩ sự giảm thính lực là do dược phẩm gây ra? Có một số loại dược phẩm gây ảnh hưởng lên thính lực, những dược phẩm này gọi là ototoxic medications. Những loại dược phẩm này có thể gây tổn hại tới thính lực hoặc làm tăng sự nghiêm trọng cho những người có sẵn các vấn đề về thính lực. Sự giảm thính lực có thể cải thiện sau khi ngưng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, cũng có vô số dược phẩm gây ra sự mất thính lực vĩnh viễn. Hiện có trên 200 loại dược phẩm gây ảnh hưởng lên thính lực, thường gặp nhất là các thuốc trị nhiễm vi trùng và các thuốc trị ung thư, các thuốc tim mạch.

Mức độ của sự mất thính lực được xác định dựa vào lượng thời gian mà bệnh nhân sử dụng những dược phẩm gây mất thính lực. Triệu chứng dễ thấy khi một dược phẩm gây ảnh hưởng lên thính lực bao gồm sự ù tai ở một bên tai hoặc cả 2 tai, có thể kèm theo chóng mặt, buồn nôn, mất thăng bằng khi đi đứng... Nếu cứ âm thầm chịu đựng thì sự mất thính lực càng trở nên nghiêm trọng hơn và người sử dụng chỉ có thể biết được khi không còn nghe rõ được.

Thông thường, người sử dụng những dược phẩm có khả năng gây mất thính lực thường không phát hiện ra những thay đổi của tai ở giai đoạn sớm nhất. Ù tai là triệu chứng dễ thấy nhất, tuy nhiên vẫn có nhiều dược phẩm gây mất thính lực không gây nên sự ù tai. Sự mất thính lực có thể xảy ra vài tuần, thậm chí vài tháng sau khi ngưng sử dụng thuốc.

Có rất nhiều yếu tố cùng ảnh hưởng đến tác động của những loại thuốc gây mất thính lực trong hệ thống thính giác. Những yếu tố này bao gồm sự mất thính lực sẵn có. Tác động của tiếng ồn trong khi và sau khi sử dụng những thuốc gây giảm thính lực, khoảng thời gian dùng thuốc, chức năng thận, phóng xạ và những sự tương tác với các loại dược phẩm khác. Những thuốc “quen mặt” gây mất thính lực, bao gồm:

Kháng sinh nhóm Aminoglycosides: Các kháng sinh này dùng để trị nhiễm vi khuẩn, bao gồm: streptomycin, kanamycin và những kháng sinh thuộc “gia đình- mycin”. Kháng sinh nhóm Aminoglycosides thường hay sử dụng ở vùng hẻo lánh hoặc ở những nước chậm phát triển do giá thành thấp. Riêng tại Trung Quốc, hơn một nửa những trường hợp mất thính lực nghiêm trọng là do sử dụng aminoglycosides.

Các thuốc Salicylates: Cụ thể là aspirin. Khi sử dụng aspirin liều cao trong những trường hợp đau khớp thì aspirin sẽ gây giảm thính lực với triệu chứng ù tai. Không như những trường hợp mất thính lực do các loại dược phẩm khác, sự mất thính lực gây ra bởi các thuốc salicylates sẽ được cải thiện trong vòng 48 - 72 giờ sau khi ngưng sử dụng thuốc.

Các tác nhân khác, như: thuốc lợi tiểu, thuốc trị sốt rét như quinine... Các thuốc kháng viêm không steroid (NAIDs) như ibuprofen cũng gây ảnh hưởng lên thính lực.

Để hạn chế thấp nhất những tác dụng phụ gây hại cho tai khi sử dụng dược phẩm, bạn cũng nên thường tự kiểm tra thính lực trước và trong khi sử dụng dược phẩm với sự trợ giúp của một bác sĩ về thính học (audiologist) và cần báo cáo đầy đủ cho thầy thuốc về những thay đổi về thính giác mà bạn cảm thấy lạ hoặc là sự mất thăng bằng khi đi đứng...

Điều bạn nên biết là sử dụng dược phẩm bao giờ cũng có tác dụng phụ. Vì vậy người sử dụng thuốc cần trang bị cho mình một kiến thức tối thiểu bằng cách hỏi bác sĩ, dược sĩ tất cả các tác dụng phụ mà bạn được kê toa và khả năng những dược phẩm này có thể gây mất thính lực hay không.

Dược sĩ Nguyễn Bá Huy Cường