Nhà văn, ảo thuật gia Mạc Can gửi đến Đồng Nai cuối tuần sáng tác mới nhất của ông: Say nắng. Truyện ngắn này được nhà văn Hồ Anh Thái biên tập, chia thành 2 kỳ. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc yêu văn chương thưởng thức.
 |
Nhà văn, ảo thuật gia Mạc Can gửi đến Đồng Nai cuối tuần sáng tác mới nhất của ông: Say nắng. Truyện ngắn này được nhà văn Hồ Anh Thái biên tập, chia thành 2 kỳ. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc yêu văn chương thưởng thức.
Kỳ 1
Ông Lưu Bằng lò mò leo lên chiếc thang gác gãy mấy bậc, ló đầu cạnh chiếc võng của ông Mục, đưa cho ông này bao thư tiền nhuận bút. Mục mơ màng với tay bỏ vào giữa cuốn sách nằm cạnh cái radio ngay trên đầu ông ta.
Mục chợt thức… Còn thấy bàn tay ông đưa ra nhưng không có ông Bằng và bao thư… Ông Mục mỉm cười ngủ tiếp. Chuyện nhỏ, vậy hoài.
Ông Mục quái dị, bút hiệu Lão Ngoan Đồng. Không nhớ lịch thời gian sống của mình, nghe radio một chút, ăn một chút cơm nguội với chuối. Thức viết, viết một chút, bâng khuâng nhớ Nhu một chút, rồi lại xem truyền hình, nhất là loại tài liệu thời Lưỡng Hà trước Công Nguyên hoang dã… kể về các động vật sắp tuyệt chủng.
Ông nghiện màn ảnh nhỏ suốt, giống con nít nghiện điện thoại, ông xem mỏi mòn rồi ngủ vùi với hình ảnh các động vật lạ kỳ. Ông không hình dung là sáng, trưa hay chiều. Nhiều khi chợt biết ra ông ngẩn ngơ một lúc rồi phì cười… Chuyện nhỏ. Chiều mà sao lạ cứ tưởng sáng sớm, nhận được gì đó trong mơ khẽ thức thì không thấy. Có nhiều người Sài Gòn mưa nắng bất thường như ông Mục nhà ta không thì… trời biết?
(Chuyện này với tôi bình thường. Thời gian sáng tối có khác nhau chứ. Buổi trưa khác buổi chiều. Đêm thì nhiều bóng tối và tĩnh mịch, lặng lẽ hơn, thường là vậy không thể đổi).
Ông “nằm chèo queo”, “thù lù”, “gọn bân” dễ thương như em bé, ở trên chiếc võng bố bao gạo rách rộng. Hai đầu dây dừa treo khoảng gốc cây xa xa lạ lạ.
Ông cúi nhìn xuống dưới… thấp. Nó… cao như mình đong đưa trên trời. Nhìn quanh giống cánh đồng thảo nguyên thời khủng long hoang sơ trong màn ảnh truyền hình. Ngút mắt với cỏ dại dưới lưng cùng một cây bao báp Phi châu khổng lồ lẫn trong mây ở bên chiếc võng.
Cạnh đó là miệng ngọn núi lửa đang ngủ ngon, sau thời gian thức giấc phun trào phún thạch. Duy còn con suối ít nước hấp dẫn với gấu, voi, nai mễn, hươu cao cổ, trâu rừng, cọp, beo, sư tử. Tuyết đã tan, mùa khô hạn, nên muông thú đang từ ngàn dặm di cư tới nơi ông nằm, tìm giành nước uống. Nhiều tượng hình người bằng đá núi lửa. Khuôn mặt giống nhau như đúc. Mắt “ai” cũng chỉ một hướng nhìn ra biển xa vẳng nghe tiếng ào ào. Sóng vỗ cao khỏi mỏm đá trắng xóa. Là nơi có nhiều bầy đàn cá hồi hiền lành sinh sống.
(Tôi vẫn ngồi yên lặng một góc quán cà phê hẻm. Chăm chú đọc sách. Quan sát ông Mục, ông Lưu Băng và các ông khách cà phê ngắm Nhu… tới lui dọn bàn. Ngoài ra còn có Thủy “Lụi” đẹp, hơi lạ, nhưng phụ nữ với tôi khó hiểu là chuyện bình thường…).
***
Trở lại với ông Mục. Mơ màng với hàng trăm con sư tử. Sư tử đực có nghệ thuật quyến rũ tán tỉnh bạn tình, vào mùa giao phối động đực. Sang vì cặp mắt lừ đừ có thần, oai phong nhờ cái bờm. Và mạnh, siêng năng săn mồi kiếm ăn nuôi gia đình. Nhiều lúc con mái cũng rượt đuổi con mồi phụ với con đực. Sư tử mái hay bị say nắng con trống. Như con mái là người ta cũng thường khi thích trai đẹp.
 |
| Minh họa: Minh Hải |
Ngay từ thời hái lượm hang động bò ngồi. Tổ tông của Mục đứng lên thẳng lưng bước tới tới, thành họa sĩ thiết kế hang động, biết vẽ tranh trên vách hang đá, biết đốt lửa, biết nói. Tìm nhiều vỏ ốc đẹp, mài giũa… như tiền. Trao đổi mọi chuyện.
Thời gian trôi nhiều triệu thế kỷ, bây giờ người tiền sử là ông Mục đã biết mót chữ như mót lúa để viết, biết “say nắng” và tương tư. Khác với tổ tông, thời gian sống ban ngày ông cho là không đủ, chán phèo cho nên ông tiết kiệm. Bày ra chuyện thức đêm. Để sống nhiều hơn, khác hơn, viết nhiều chữ hơn, viết cho đầy trang. Để kiếm thêm “vỏ ốc” vì ông bà nhiều đời tới ông đều nghèo.
Ông Mục hay ngồi cạnh Nhu. Chỉ nói về chuyện thời cổ đại, vỏ ốc, cá hồi. Tai Nhu nghe, mắt không nhìn người nói. Không lúc nào Nhu nhìn thẳng, mà nhìn đâu đâu. Có người nói: Nghe mà không nhìn người nói là không kính trọng, hay thương yêu gì. Nhưng ông Mục không thèm biết, ông… nghĩ khác. Ông say mê về chuyện thời cổ đại và cá hồi.
(Tôi có đọc chuyện cá hồi. Ông Mục kể khác hẳn sách, tôi bỏ sách nghe ông nói. Hình như ông già hàm ý phần nào đó khoảng đời trước. Nhu giông giống cá hồi? Tức là đi xa ngàn dặm vì yêu, rồi trở ngược về thảm khổ hơn? Lần hồi chính tôi cũng bắt đầu nghĩ vậy, khi thoáng nhìn tính cách và câu chuyện phiêu lưu của Nhu. Vì vậy mà tôi bắt đầu tìm hiểu từ xa về Nhu).
Lạ là cá hồi lại luân hồi ngay khi đang còn sống. Cứ khoảng 4 năm thì hàng triệu cặp cá hồi trưởng thành. Sát vai bên nhau cố sống tới chốn cũ nơi có con sông nguyên quán, lúc chúng còn là những cái trứng cá. Xông pha suốt 2 ngàn dặm biết bao nguy hiểm. Vượt ngược qua thác lớn suối cạn sông ngầm, lũ gấu trắng phàm ăn, đứng trên mỏm đá há miệng chờ cá nhảy tung khỏi thác nước chộp lấy, chim dữ mỏ bén rình, bất ngờ vồ mồi, những con cá hồi tìm về đẻ trứng rồi kiệt sức cũng chết. Không có gì khắc nghiệt và lạ hơn. Hình như đó có chút tình yêu vì khi trở về, luôn có bạn tình bơi theo. Còn Nhu bỏ con vượt biên một mình trơ trọi buồn hiu.
Chẳng bao lâu trứng non nở ra con, mở mắt, lớn lên lại rủ nhau bơi ngược trở lại 2 ngàn dặm qua các dòng sông con suối cũ. Chúng tới các thác lớn, tìm đường ra biển nơi đàn cá lớn ông bà cha mẹ chúng rời bỏ. Nhà điêu khắc nghệ thuật thiên nhiên là thác nước cần mẫn “bào mòn” những khối đá thành hình mỹ nữ nhìn theo đàn cá giang hồ. Con người ngày nay nhiều người như cá, sống xa xôi khi tàn hơi cũng muốn về sinh quán để chết. Vì cá hay người, nơi chôn nhau cắt rốn là quê hương…
***
(Chuyện cá hồi theo cách ông Mục đang nói có vẻ như ẩn dụ về Nhu. Do vậy thỉnh thoảng tôi khẽ nhìn thoáng qua khuôn mặt Nhu. Thật sự Nhu không đẹp lắm… Nhưng một lúc sau nhịp tim tôi bị sai vì hoàn cảnh như cá hồi của Nhu).
***
Phái yếu có vũ khí riêng và là nghệ thuật quyến rũ. Sách vở nghiên cứu và thực tế chứng minh chuyện kể trên là có thật. Như tướng La Mã Mark Athony với nữ hoàng Ai Cập Cleopatra.Tất cả đều diệt vong do Say Nắng.
(Tôi ngồi im vì chuyện này làm tôi tò mò. Chuyện khá lạ hình như… lần này đã ảnh hưởng tới mình).
Ngoài việc Say Nắng thì còn việc người ta không thể mài vỏ sò thành tiền như cổ đại. Mà vì còn phải viết mới có tiền, như ông Lão Ngoan Đồng ngây thơ thức khuya dậy sớm, suy nghĩ viết cái gì cho vui để kiếm vài… vỏ sò. Ông ta đang nằm trên võng kia kìa. May cho ông lâu lâu còn có nhuận bút, nhận được tiền tái bản sách cũ. Giấu trong bao thư kín đáo cho Nhu vì Nhu cũng nghèo như ông. Đàn bà mà nghèo thì khổ.
Sau năm 1975, gia đình Nhu từ miền Bắc vào Sài Gòn. Nhu sinh ra ở miền Nam, học xong đại học, năm Nhu 30 tuổi gặp và yêu một người đàn ông ở Hồ Bắc. Đám cưới hẳn hoi. Nhu theo chồng về nơi xa, sau đó có đứa con trai 9 tuổi ở lại với cha. Nhu về Việt Nam một mình.
Nhu không có nghề chuyên môn, mà cũng cần vỏ sò, nếu như Nhu quay lưng đi lui, sống trở lại thời kỳ… vỏ sò, chỉ cần mài đẹp là thành tiền, không phải như tiền giấy có bảo chứng bằng vàng như thời hiện đại. Thì Nhu không phải đi tìm hay làm đủ việc. Nhu làm ở cửa hàng chăn đệm. Anh chủ kêu Nhu đi Đà Lạt quảng cáo, giới thiệu sản phẩm. Tội nghiệp Nhu. Nhu than: “Anh ta có… tánh kỳ lạ, thôi đi kiếm việc khác”. Rồi Nhu làm nghề chạy đi giao rượu cũng không yên. May là xin được việc làm hồ sơ mắt ở một bệnh viện. Sáng 6 giờ, tối 8 giờ về nhà vậy mà cũng có người nói Nhu kinh doanh bất động sản ở gốc cây, ác thật.
Nhu nói với Mục: “Ông cho con nhiều quá… con sợ”. Tuy nhiên ông Mục vui vì một lúc vô tình ông nghe Nhu than đứt ruột: 40 tuổi rồi mà không có một đồng trong túi. Đó là thời gian sau khi Nhu từ Hồ Bắc trở về. Thân sơ thất sở. Nhu nói “thằng đó không có tiền”.
Lạ cho ông Mục, ông vẫn nghĩ mình đang sống ở thời kỳ hoang sơ. Lũ lang sói luôn bên cạnh ông, vài con luồn qua chiếc võng quèn. Bỗng một con “nhe răng” cắn phập vào cổ làm ông giật mình hoảng hồn té xuống võng…
***
Ông già nhiều tưởng tượng mắt nhắm mắt mở chồm dậy, rờ cổ mình không thấy vết thương chó sói vừa cắn, không có cảm giác đau, rồi theo thói quen ông châm tẩu thuốc phì phà… Nghe tiếng ai đó gọi ông dưới đường. Đang lúc ông chợt nhớ Nhu.
Ông Mục cúi nhìn xuống con con hẻm nhỏ, hình như với ông bây giờ lại là buổi chiều. Ông còn thấy dưới kia mờ mờ… những con chó sói quấn quýt bên chân của Nhu. Phải là Nhu như các lần khác ông tưởng tượng không? Nhớ một lúc mới chợt nhớ… là mình quên cái gì. Đúng là Nhu răng khểnh đang bước từ cửa nhà mình ra cái sân nhỏ chật. Nhu mang găng tay, đeo khẩu trang chống con virus Covid-19, mặc áo kín cổ. Khung trời hẹp bởi những bức tường trong con hẻm nhỏ, bỗng nhiên có chút mưa rơi.
Đột nhiên ông Mục nghĩ, hạt mưa yếu ớt lang thang mảnh dẻ như… Nhu. Những hạt nước trong veo như rơi chậm chậm, ngược với ánh sáng ngoài đường lớn xa kia, nó là hàng ngàn viên kim cương long lánh quanh Nhu. Kim cương rơi xuống mặt đất trải dài trong xóm nghèo. Nước ngập con đường. Lấp lánh như một tấm lụa màu bạc theo hai bên những bức tường cũ, có nhiều rêu. Nhiều đóa hoa không tên mộc mạc ẩn hiện trong rêu xanh tuyệt đẹp, khi Nhu ngang qua.
Chỉ có một người nghèo “sống ảo giác” mới thấy điều đó. Khung cảnh nghèo nàn khúc khuỷu rực sáng Hẻm Nhỏ như cái giếng trời. Sáng nào Nhu cũng thức sớm rải gạo cho bầy chim sẻ ăn. Chim từ những phương trời nào đâu bay về, chíu chít trên những mái nhà, đậu dài trên dây điện xung quanh Nhu. Hình ảnh thơ mộng, có vẻ khác thường như chiêm bao.
Nhu kín đáo, bí ẩn dễ thương như cô gái liêu trai khó hiểu. Làm cho ai thương cũng phải nhớ lâu, khó quên nổi. Nhu có duyên, người nào thoáng nhìn cũng bị hớp hồn say nắng…
(Còn tiếp 1 kỳ)
