Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh phổ biến của cuộc sống hiện đại. Gan nhiễm mỡ về lâu dài sẽ là điều kiện dễ dẫn đến bệnh xơ gan và ung thư gan.

Theo TS.BS.Phan Huy Anh Vũ, Giám đốc Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, gan nhiễm mỡ là sự tích lũy chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng của gan hoặc quan sát dưới kính hiển vi thấy nhiều hơn 5% số tế bào gan chứa các hạt mỡ.

* Gan nhiễm mỡ và nguyên nhân

Bệnh gan nhiễm mỡ có thể xảy ra ở cả nam và nữ, ở nhiều độ tuổi. Nhưng thông thường, tỷ lệ nam giới bị gan nhiễm mỡ nhiều hơn nữ giới. Hiện Việt Nam có khoảng 10-25% dân số bị gan nhiễm mỡ. Người béo bụng, béo phì có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao gấp 4-5 lần so với những người có số cân và vòng bụng ở mức trung bình.

Xét nghiệm máu là cách nhanh nhất để phát hiện gan nhiễm mỡ.Ảnh: P.Liễu

Nghiện rượu, béo phì, tiểu đường, thiếu hụt dinh dưỡng, nuôi ăn qua đường tĩnh mạch, những rối loạn di truyền về ôxy hóa acid béo, các bệnh gan khác (viêm gan C mãn tính) cùng một số bệnh hệ thống như viêm ruột, hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (như HIV-AIDS…) là những bệnh tạo điều kiện hình thành bệnh gan nhiễm mỡ.

Trước đây, gan nhiễm mỡ được xem là vô hại, nhưng thời gian gần đây nó đã được xác định là bệnh và là tác nhân chính đưa nhanh đến bệnh xơ gan, thậm chí ung thư gan. Do có tình trạng lắng đọng mỡ tại gan xảy ra từ từ nên các biểu hiện của nó thường không rõ ràng. Nhưng siêu âm, xét nghiệm máu hoặc chụp cắt lớp sẽ dễ dàng phát hiện. Tuy nhiên, bệnh vẫn có những triệu chứng như mệt mỏi, đau tức hoặc nặng vùng gan. Nặng hơn khi có đau bụng, vàng da, buồn nôn, gan to.

* Điều trị và phòng bệnh

Trước đây, bệnh gan nhiễm mỡ thường gặp ở người lớn tuổi thì nay nhiều người trẻ đã mắc bệnh, thậm chí trẻ con béo phì cũng bị gan nhiễm mỡ. Nguyên nhân là do đời sống kinh tế phát triển, nhiều người có thói quen ăn nhiều nhưng ít vận động. Các chuyên gia y tế cảnh báo gan nhiễm mỡ là bệnh của thế kỷ 21. Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ, trước hết phải điều trị những yếu tố nguyên phát như gan bị hủy hoại do ngộ độc thuốc, các bệnh liên quan đến gan như viêm gan siêu vi B, C… sau đó mới điều trị các yếu tố thứ phát thông qua chế độ ăn uống, sinh hoạt, vận động hợp lý.

Chế độ ăn uống hợp lý là biện pháp quan trọng nhất trong phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ. Nên giảm ăn các thực phẩm giàu cholesterol như các loại phủ tạng động vật, da động vật, lòng đỏ trứng, hạn chế chất béo động vật. Có thể thay thế bằng chất béo thực vật, hạn chế ăn các món chiên, rán, tăng cường các thực phẩm có nhiều chất xơ như rau củ quả, giảm chất đạm từ thịt thay bằng tôm, cua, cá, sử dụng sữa ít béo; ăn uống điều độ, đúng bữa, đúng giờ, hạn chế tối đa rượu bia vì đây là nguyên nhân quan trọng gây nên bệnh gan nhiễm mỡ và rất nhiều bệnh gan khác; thường xuyên theo dõi sức khỏe, kiểm tra đường huyết, cholesterol, triglycerid trong máu định kỳ 6 tháng một lần để sớm phát hiện bệnh tiểu đường; thận trọng khi dùng thuốc.

Ngoài ra, cần có chế độ vận động, tập luyện thể thao hợp lý để giữ cân nặng ở mức chuẩn. Mỗi ngày nên dành 30 phút để tập luyện thể thao. Đặc biệt là nam giới, nhiều người buổi sáng không ăn mà chỉ uống cà phê, trưa ăn ít, chiều tối dồn cả vào bữa nhậu. Lượng thức ăn đưa vào cơ thể nhiều và lại là buổi tối nên lượng mỡ đào thải từ gan rất hạn chế, sẽ tích tụ dần dần, dẫn đến lượng mỡ thừa trong gan quá cao, gây ra bệnh.

Phương Liễu (ghi)