“Nhảy xe” bán đặc sản

Cứ vào mùa các loại trái cây chín rộ, các tiểu thương lại bắt đầu gom hàng bán lại cho các nhà xe. Mỗi chiếc xe có thể chở  gần chục tấn trái cây, nên những kiện hàng, thùng chứa chôm chôm, sầu riêng… nhanh chóng theo xe khách “Bắc tiến”.

Cứ vào mùa các loại trái cây chín rộ, các tiểu thương lại bắt đầu gom hàng bán lại cho các nhà xe. Mỗi chiếc xe có thể chở  gần chục tấn trái cây, nên những kiện hàng, thùng chứa chôm chôm, sầu riêng… nhanh chóng theo xe khách “Bắc tiến”. Ngoài vận chuyển khách, các nhà xe kiêm luôn nhiệm vụ “chợ đầu mối” các loại trái cây đặc sản của miền Nam.

Đội ngũ bán trái cây dạo dọc đường cũng hoạt động nhộn nhịp, trở thành nghề mưu sinh của nhiều người.

* Lợi cả đôi đường

Ông Nguyễn Văn Thương (41 tuổi, nhà xe Tuấn Anh, chạy tuyến TP.Hồ Chí Minh - Hà Nội) cho biết: “Dịp này, xe đi vào khách đông, còn ra thì trống trơn, có khi chỉ 10 người/chuyến. Để bù vào tiền xăng, kiếm thêm thu nhập, nhà xe yêu cầu chở kèm hàng cho các mối trái cây nhỏ. Mùa này, ngoài đó rất chuộng trái cây của miền Nam”.

“Nhảy xe” bán trái cây là công việc mưu sinh của nhiều người ở dọc quốc lộ 1.

Theo tài xế Thương, dọc quốc lộ 1, đoạn qua các huyện, thị: Trảng Bom, Thống Nhất, Long Khánh và Xuân Lộc, mọi người dễ dàng bắt gặp những thùng giấy đã đục lỗ thoát hơi chất đầy trái cây, bên trên phủ một lớp lá chuối xanh xếp thành một bãi lớn, đặt ngay đường lớn. Nhà xe chỉ cần đến địa điểm giao nhận đã hẹn trước, sau khi thỏa thuận giá cước vận chuyển, hàng sẽ được đưa lên xe chở về tận nơi yêu cầu. Hàng chở về phải tươi nguyên, không được giập nát để tiểu thương bán lại cho người dân.

“Chúng tôi nhận chở tất cả các loại trái cây, mùa hè có chôm chôm, sầu riêng…, tháng 8-9 thì có nho, quýt, thanh long. Mỗi thùng quả chừng 25kg, khách phải trả phí 50 ngàn đồng. Chúng tôi làm nghề này như các anh lái tàu hỏa, ngày tết chỉ có một chiều khách đi đông, còn chiều kia phải lấy hàng này bù khách, chứ không thì đói. Một là chúng tôi chở thuê, hai là chúng tôi nhờ mối trong này gom sẵn, sau đó đến lấy rồi chở về quê bán cho các sạp trái cây” - chủ xe Tuấn Anh giải thích thêm.

Dịp này, khi chôm chôm vào cuối mùa, các đầu mối bắt đầu chuyển qua gom quýt, thanh long và một số trái cây đặc sản khác. Vừa đánh dấu số thùng, vừa tranh thủ cân lại số lượng trái cây để giao cho xe khách, chị Tuyết (ngụ xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất) tâm sự: “Mấy hôm nay, tôi phải chạy đôn chạy đáo khắp nơi vì ngoài kia đang cần hàng gấp. Để có quýt ngon, tôi phải lên tận các huyện Tân Phú, Định Quán tìm mua, còn thanh long ruột đỏ thì chạy lòng vòng các xã Tây Hòa, Sông Trầu của huyện Trảng Bom tìm hàng”.

Chị Tuyết vừa nói xong thì một chiếc xe khách tuyến TP.Hồ Chí Minh - Thái Bình chạy đến. Nhờ đã giao dịch trước qua điện thoại, lơ xe chỉ nhảy xuống mở hầm xe rồi nhanh chóng chuyển những thùng trái cây chị Tuyết chuẩn bị sẵn lên xe.

“Hàng đợt này về Thừa Thiên - Huế 5 thùng, TP.Vinh (Nghệ An) 8 thùng, còn 10 thùng về Thái Bình, tất cả đều là thanh long ruột đỏ. Khoảng tháng sau mình mới có tiền, vì họ thanh toán kiểu gối đầu, không phải giao hàng là có tiền ngay. Đây là những mối quen, làm ăn với mình cả năm. Mùa nào thức ấy, ngoài kia có hàng đặc sản gì chuyển vào thì trong này cũng xuất ra những thứ đặc sản của miền Nam. Trái cây khi đến tay họ phải đúng, đủ về chất lượng và số lượng” - chị Tuyết cho hay.

Không có nhiều mối quen nhưng gần 10 năm nay, gia đình bà Đỗ Ngọc Thi (54 tuổi, ngụ xã Xuân Tân, TX.Long Khánh) vẫn làm công việc trung chuyển hàng hóa cho người em gái (chủ một sạp trái cây lớn ở TP.Đà Nẵng). Tiếp chuyện với chúng tôi, bà Thi bộc bạch: “Trái cây mình trực tiếp đặt mua tại vườn, không qua mối trung gian nào nên đảm bảo chất lượng. Trung bình mỗi chuyến tôi làm 5 tạ chôm chôm hay sầu riêng, sau khi trừ cước vận chuyện, tôi có thể bỏ túi 500 ngàn đến 1 triệu đồng. Cách 2-3 ngày, lại có một xe như thế và xoay vòng suốt cả năm”.

* Chạy theo xe khách

Giống như chị Tuyết, bà Thi…, mùa chín rộ ổi, xoài, nhãn, bơ, sầu riêng… cũng là dịp làm ăn của những người bán trái cây dạo. Chỉ khác ở chỗ, họ phải “nhảy xe” bán trái cây đặc sản cho khách đường xa.

Mỗi lần xe dừng đón, trả khách dọc đường là cơ hội kiếm tiền của chị Bình (35 tuổi, ngụ xã Suối Tre, TX.Long Khánh). Đội thúng chôm chôm trên đầu, tay cầm túi bóng và chiếc cân, chị Bình nhảy thật nhanh lên xe khách và cất lời rao: “Chôm chôm vườn 7 ngàn đồng/kg, anh chị mua về làm quà cho người thân, mua nhiều bao đóng thùng luôn…”.

Trái cây đặc sản miền Nam được đóng gói theo xe khách ra miền Bắc.

Chỉ mấy phút sau, thúng chôm chôm của chị Bình được khách trên xe mua hết veo. Có lẽ, nhờ bán được hàng nên người phụ nữ này phấn khởi lên tiếng: “Mỗi ngày theo xe có thể kiếm được cả trăm ngàn đồng, những hôm nhiều khách thì kiếm được khá hơn. Nói chung, nghề này khá vất vả, suốt ngày đứng ngoài đường, nắng gió không còn là nỗi lo, mà chỉ sợ chủ xe không cho lên bán thôi. Đứng ở dưới xe, tôi bán ít lắm, với lại xe chất lượng cao, giường nằm bây giờ toàn cửa kính liền, biết bán làm sao?”.

Sau nhiều năm bán buôn kiểu này, chị Bình đúc kết, muốn bám xe phải có sức khỏe, nhanh nhẹn, dẻo dai, linh hoạt và đặc biệt “lì” mặt trước những lời xua đuổi của nhà xe. “Gặp lái xe dễ tính mình còn kiếm ăn được, chứ người khó là xua đuổi, nhảy vào giật hàng của mình quăng xuống đất. Thậm chí, họ còn rồ ga bỏ chạy, “giam lỏng” mình trên xe, phải đi một đoạn dài mới cho xuống. Như vậy vừa tốn tiền đi vào, vừa thấy ngại với khách” - bà Lê Thị Dân (41 tuổi, cùng làm nghề với chị Bình) thở hổn hển khi vừa nhảy từ xe khách xuống đất cho biết.

Ở vùng trái cây Long Khánh, cứ vào mùa trái chín rộ, hai bên đường luôn có “đội ngũ” bán rong túc trực. Hết xe này đi, xe kia tới là họ lại ào đến, tay xách nách mang vươn người ra mời chào. Ở các trạm xăng, quán cơm… cũng không thiếu bóng dáng họ. Nhiều người chẳng đợi xe dừng hẳn, mà chạy nhanh về các ô cửa xe, tay giơ đủ loại trái cây ra mời chào bất chấp lời can ngăn của cánh tài xế. Tuy nhiên, vì kiểu làm ăn chụp giật, thiếu thiện cảm này, họ nhận được không ít cái lắc đầu, xua tay từ chối.

“Buôn theo bạn, bán theo phường”, nhiều người làm rồi quen, lâu dần thành phong trào, nét riêng của người bán. “Ngày trước, có vài người bán ổi trộn trái đẹp với xấu khiến khách chửi te tua, khiến nhà xe cạch mặt bọn tôi. Nhưng bây giờ khác rồi, phải làm ăn thật thà, không cân thiếu bán đểu, dân buôn mới có thể sống được” - chị Dân tâm sự.

Thanh Hải